گاز مايع:

براي اموري چون برش و گرم‌كردن فلزات از گازهاي پروپان (C3H8) ، بوتان (C4H10) و يا مخلوطي از آنها استفاده مي‌شود. اين گازها از هوا سنگين‌تر بوده و لازم است كه در زيرزمينها و سطوح پائين‌تر از سطح زمين تهويه مصنوعي قرار داده شود تا از تجمع آنها وخطر احتراق و كاهش حجم اكسيژن هوا پيشگيري شود. مخلوط بيش از نسبت 2 درصد اين گازها با هوا احتمال آتش‌سوزي و احتراق را دارد. اين گازها تقريباً بدون بو هستند و بدين لحاظ ممكن اسن مقدار زياد آنها در محيط بدون توجه و علامتي باشند.

گاز طبيعي:

گاز طبيعي نيز ميزان فراوان در مراكز صنعتي كاربرد دارد. اين گاز مخلوطي است از متان(CH4) ازت، بوتان، دي‌اكسيد‌كربن، سولفيد‌ هيدروژن.

گاز طبيعي از طريق لوله‌هاي هدايتي انتقال داده مي‌شود و تجمع آن در محيط مي‌تواند منجر به انفجار و حريق گردد. گاز طبيعي خالص بدون بو بوده و ليكن موادي كه غالباً به آن اضافه مي‌شود براي كساني كه به اين محيط‌ها وارد مي‌شوند وجود آنرا در محيط حس مي‌كنند.

اكسيژن:

گاز اكسيژن مقداري از هوا سنگين‌تر مي‌باشد. اكسيژن به تنهايي قابل اشتعال نمي‌باشد. اما وجود آن براي انجام عمل آتش ضروري است. ميزان اكسيژن موجود در هوا حدوداً 21 درصد مي‌باشد. از آنجا كه خيلي از گازها با ميزان غلظت بيشتر اكسيژن موجود در هوا قابل اشتعال مي‌گردند. مجاز به استفاده از اين گاز براي تهويه و بهبود هواي محيط نمي‌باشد. اكسيژن خالص مي‌تواند باعث سوختگي روغنها و چربيها گردد و در محيط‌هاي كاري كه اين مواد وجود دارد استفاده از گاز اكسيژن خالص مجاز نمي‌باشد و يا لازم است كه فاصله كاربرد دور از همديگر بوده و تهويه مناسبت درمحل نصب باشد.

كپسول‌هاي گاز:

گازهاي مختلف مورد استفاده جوشكاري و برش در كپسولهائ تحت فشار ذخيره مي‌گردند. بدين طريق مي‌توان گازها را بطور مطمئن و اقتصادي حمل و نقل و در مراكز مورد نظر استفاده نمود.

كليه كپسولهاي اكسيژن گازهاي تحت فشار و گازهاي قابل اشتعال بايستي بر مبناي معيارها و مقررات مربوطه پر، نگهداري و مورد استفاده قرار گيرند. برروي درب پوش اين كپسولها لازم است كه نوع گاز، ميزان تحت فشار گاز، و زمان كنترل آنها بطور واضح ذكر شده‌باشد.

به جهت تشخيص نوع گاز موجود در كپسولها لازم است رنگ آنها متمايز از يكديگر بوده و بر مبناي معيارهاي زير باشند:

     v       كپسولهاي حاوي اكسيژن به رنگ آبي

     v       كپسولهاي حاوي استيلن برنگ زرد

     v       كپسولهاي حاوي ديگر گازهاي قابل اشتعال برنگ قرمز

     v       كپسولهاي حاوي هواي فشرده و گازهاي غيرقابل اشتعال برنگ خاكستري

چگونگي قرارگرفتن و بستن رگراتورهاي كپسولهاي گازي نيز برحسب نوع گاز موجود در آنها اصولاً بايستي متفاوت از يكديگر باشد. بطوريكه:

  v   رگلاتورهاي كپسولهاي حاوي استيلن بصورت افقي و فشاري درمحل قرار مي‌گيرد.( بعضي از انواع قديمي آنها چپ‌گرد مي‌باشد.)

     v       رگلاتورهاي كپسولهاي حاوي بقيه گازهاي قابل اشتعال بصورت چرخش به چپ در محل بسته مي‌شوند.

  v   رگلاتورهاي كپسولهاي حاوي اكسيژن هواي فشرده و گازهاي غيرقابل اشتعال بصورت چرخش به راست در محل بسته مي‌شوند.

محتواي گاز كپسولها

ميزان حجم فشار گازهاي مختلف در كپسولهاي اختصاصي برحسب اندازه‌ كپسولها و ميزان فشاري كه تحت آن پرشد‌ه‌است، مشخص مي‌شود، بر اين اساس:

=Q ميزان حجم فشارگاز موجود در كپسول برحسب ليتر (lit)

=P ميزان ظرفيت كپسول برحسب ليتر(Lit )

=V ميزان فشاري كه براي پركردن گاز دركپسول استفاده شده‌است برحسب بار (bar) مي‌باشد

( هر بار مساوي 22/14) پوند بر اينچ مربع).

بطور مثال:

قطر داخلي كپسولهاي اكسيژن براي كاربردهاي جوشكاري حدود 204 ميليمتر ضخامت جداره آن 75/8 ميليمتر و ارتفاعش 180 ميليمتر مي‌رسد كه گنجايش داخلي اين كپسولها در شرايط عادي حدود 50 ليتر خواهدبود وليكن چنانچه با فشاري حدود 200 بار در دماي 20 درجه سانتي‌گراد پر شون ميزان اكسيژن موجود در آنها 10000 ليتر( 10 مترمكعب) خواهد بود.

گاز موجود در كپسول اكسيژن =50 * 200-10000 ليتر – 10متر مكعب

ضخامت ديواره كپسولهاي استيلن حدود 4 تا 5 ميليمتر و ارتفاع 1029 ميليمتر است. اين كپسولها براي امور جوشكاري حدوداً 40 ليتري مي‌باشند. قسمت داخلي كپسولهاي استيلن متخلخل بوده تا بدين طريق امكان ذخيره و شارژكردن گاز بهتر و انجام كار ايمن باشد و علاوه بر آن لازم است حلالي(معمولاً استيلن CH3COCH3 ) به آن اضافه گردد. بطور معمول هر كپسول استيلن حدود 10 ليتر استن دارد و فشار گاز كپسولهاي استيلن حدود 18 بار دردماي 15 درجه سانتي‌گراد است و در هر كپسول 40 ليتري حدود 7210 ليتر استيلن در دماي 15 درجه سانتي‌گراد دارد.

از هر كپسول استيلن مجاز به تخليه و استفاده از گاز آن در كوتاه مدت 1000 متر در ساعت و حداكثرمجاز به استفاده تا 600 تا 700 ليتر در ساعت از آن مي‌باشد. چنانچه نياز به مقادير فراوانتري از اين گاز مي‌باشد لازم است كه از طريق سيستم پست مركزي تأمين گردد.

نگهداري و جابجايي كپسول‌هاي گاز

در نگهداري و جابجائي كپسولهاي گاز لازم است به جهت حفظ ايمني افراد و پيشگيري از بروز خطرات احتمالي با توجه به ويژگيهاي آنها نكات زير مراعات گردد:

     v       درحمل كپسولهاي گاز نبايستي آنها را به زمين انداخت و يا برروي زمين غلطانيد ( خصوصاً در يخبندان)

  v   اجسام نوك‌تيز مي‌تواند در ايجاد آسيب به بدنه كپسولها و كاهش مقاومت آنها بنمايد. بنابراين دقت شود كه هيچگاه از آنها براي ابزار حمل و نقل و غلتك استفاده نشود.

  v   جابجائي كپسولها بوسيله انتقال‌دهنده‌هاي مغناطيسي ممنوع است و در استفاده از ارابه و چرخها مناسب لازم است كه بدرستي و محكم در محل قرار گرفته شده‌باشند. بهترين وسيله حمل كپسولهاي گاز وانت‌هاي اختصاصي سرپوشيده است.

  v   در جابجايئ كپسولها لازم است كه درب‌پوش آنها گذاشته شده‌باشد( به جهت پيشگيري از ايجاد آسيب به مانومتر)

  v   كپسولها را نبايد در محلهاي باز و مكانهائي كه گرم مي‌باشد قرار داد. در اين شرايط احتمال افزايش فشار داخل آنها وجود دارد.

     v       كپسولهاي حاوي استيلن و گازهاي قابل اشتعال ديگر لازم است كه در محلي مناسب نگهداري شوند.

محل نگهداري كپسولها نبايستي در مكانها و قسمتهاي زير باشد:

-         مسيرهاي تردد افراد و ماشينها

-         راههاي خروجي نجات و پله‌هاي فرار

-         پاركينگ خودروها و در مسير پله‌ها

-         در نزديكي موادي كه بفوريت قابل اشتعال مي‌باشند.

-         داخل فضاي كاري و يا زيستي افراد

• حداكثر هر 3 سال يكبار و بصورت موردي كپسولها را از نظر فني مورد بازرسي و كارشناسي قرار داده شود و از سالم و كارابودن آنها اطمينان حاصل شود.
• قراردادن كپسولها برروي زمين از قسمت پايه و بصورت كاملاً‌ عمودي باشد.

شلنگها و مشعلهاي گاز حداقل 40 سانتي‌متر از  پايه كپسول بالاتر قرارداده شود.

• كپسولهاي مورد استفاده در محل كاري بايستي بطور مناسب با زنجير به ديوار ثابت شود تا از افتادن اتفاقي آنها جلوگيري شود.
• لازم است چيدن كپسولها بطور مرتب بوده و در صورتيكه داراي انواع مختلف مي‌‌باشد آنها را بطور مجزا از يكديگر انبار نمود.

بهتر است محل نگهداري كپسولهاي خالي و پر از يكديگر مجزا باشد.

• انبارهاي نگهداري كپسولهاي گاز داراي تهويه مناسب باشد.

استعمال دخانيات و ايجاد آتش و قراردادن شعله‌هاي آتش باز در اين محلها اكيداً ممنوع است.

• حداكثر استفاده از روشنائي طبيعي در انبار كپسولهاي جوشكاري و برش بشود و تأمين روشنائي آن با يك سيستم بودن خطر(  بدون جرقه الكتريكي) صورت پذيرد.
• نبايستي در شعاع حداقل 3 متري كپسولهاي حاوي استيلن و  1 متري ديگر سيلندرهاي گازهاي مورد استفاده در جوشكاري و برش. شعله آتش باز و يا مواديكه براحتي قابل اشتعال مي‌باشند وجود داشته باشد.
• انبار نگهداري كپسولهاي گاز طوري باشد كه براحتي امكان‌بارگيري و تخليه سريع و ايمن آنها ميسر بوده و احتمال آسيب مكانيكي و جراحت در  محل براي افراد باشد.

خطرات سلامتي و حوادث در جوشكاري برش عمليات حرارتي با گاز

علاوه بر خطرات سلامتي و حوادث كاري رايج در محيط كار جوشكاري برش و عمليات حرارتي با گاز خطرات ويژه‌اي بر ارگانهاي داخلي، چشم، و گوش نيز مي‌تواند در پي داشته باشد. چنانچه نتوان بطور كامل اين خطرات را از نظر تكنيكي مرتفع نمود. لازم است كه از سيستمهاي محافظتي استفاده نمود و كاربر مجهز به محافظتها و پوششهاي ايمني فردي مناسب باشد.

اثرات مخرب گازها و دودناشي از سوخت آنها

نيتروژن و گاز خفه‌كننده اكسيد ازت از مهمترين گازهائي است كه در امور جوشكاري برش و عمليات حرارتي با گاز برروي سيستم تنفسي تأثير منفي مي‌گذارند و استنشاق آنها مي‌تواند حتي بميزان كم منجر به بيماريهاي تنفسي گردد.

اين گازها از سطوح داغ، مواد مذاب، و محل جوشكاري متصاعد مي‌شوند.

از آنجا كه بروز علائم و نشانه‌هاي بيماري ناشي از استنشاق اين گازها ديررس مي‌باشد لازم است كه از كاربران بطور دوره‌اي( برحسب مورد و حداكث هر 2 سال يكبار) تست كار ريوي و معاينات طبي انجام پذيرد.

علائمي چون: سرفه‌هاي تحريك‌كننده، تنگي نفس، سرگيجه، حال تهوع و درد سينه مي‌تواند نشاندهنده ابتلا به چنين بيماريهاي سيستم تنفسي ناشي از كار جوشكاري و برش در مسموميت با گاز باشد. چنانچه اين علائم در حين كاز براي كاربر اتفاق افتاد لازم است ضمن قطع كار و استراحت در محيطي با هواي تازه، او را به مركز درماني مجهز اعزام نمود. و اگر مسموميت با گاز شديد بوده و منجر به قطع تنفسثي كاربر گرديده است انجام عمليات احياء و دادن تنفس مصنوعي توسط افراد آموزش ديده و مجرب ضروري است.

بروز علائم و نشانه‌هاي اختلالات تنفسي در افرادي كه كار جوشكاري و برش گازي را در محيط‌هاي كاري تنگ و فضاهاي بسته انجام مي‌دهند، ظهور بيشتري دارد. مگر اينكه تهويه مناسب درمحل نصب شده‌باشد و گازهاي مخرب را بخوبي از محل كاري آنها خارج نمود.

بيماري سليكوزيس يك اختلال شديد در جريان هواي ريه‌ها و تبادل اكسيژن بين كيسه‌هاي هوائي با مويرگهاي خوني است. اين بيماري در كساني كه در معادن و محيط‌هاي پرگردو غبار كار مي‌كنند بيشتر ديده مي‌شود. تحقيقات نشان مي‌دهد كه همچنين در كساني كه عمليات جوشكاري و برش انجام مي‌دهند و استعمال دخانيات دارند احتمال بروز سايكوزيس و ديگر اختلالان تنفسي به مراتب بيشتر مي‌باشد.

تهويه مطبوع

درمحيط‌هاي كاري كه عمليات جوشكاري گرمائي و برش فلزات انجام مي‌شود لازم است به جهت پيشگيري از بروز اختلالات ريوي برحسب شرايط و محيط كاري اقدامات تكنيكي مناسب در جهت خارج‌كردن آلوده‌كننده‌هاي هوا و مطلوب نگهداشتن هواي محيط كار بعمل آيد اين اقدامات مي‌تواند شامل موارد زير باشد:

• بازنگهداشتن دربهاي محل كار و انجام تهويه طبيعي
• قراردادن فن‌هاي مكنده مناسب در نزديكي محل كار
• نصب سيستم‌هاي تهويه در محل كاري( اين سيستم‌ها هواي محيط را گرفته گردو غبار آنرا تصفيه و با تنظيم درجه حرارت و رطوبت مناسب آنرا به محل كار باز مي‌گرداند)
• ·       ادغامي از موارد فوق

درزماني كه جوشكار يا برشكار با مقدار سطح مواد داغ و مذاب فراواني سروكار دارد علاوه بر اقدامات تكنيكي و استفاده از وسايل و تجهيزات محافظت فردي كاهش زمان كاري و تغيير محل كاري يكي از اقدامات احتياطي است.

هميشه زمانيكه اقدامات تكنيكي در جهت تهويه خوب و مطلوب نگهداشتن محيط كار كفايت ننمايد لازم است كه كليه افراد درگير خطر مبتلا به بيماريهاي ريوي( در كارهاي جوشكاري، گرمائي و برش) از ماسك محافظتي مناسب و يا كپسول حاوي. حاوي فشرده استفاده نمايند. توجه به اين مهم در فضاهائي كه تنگ مي‌باشد( كمتر از 10 مترمربع) و داخل چاهها و معادن از اهميت ويژه‌اي برخوردار است.

ماسكهاي محافظتي داراي انواع مختلف بوده بعضي صرفاً مقداري از ورود گرد و غبار را مي‌گيرند و بعضي عمل فيلتره‌نمودن و تصفيه هوا را انجام مي‌دهند. كاربرد آنها بستگي به ميزان حجم آلودگي و نوع گاز مخرب موجود در محل دارد. اين ماسكها برحسب ويژگي آنها داراي رنگهاي متمايز از يكديگر هستند بطور مثال ماسكي كه در محيط با آلودگي گاز نيتروز و اكسيد روي استفاده مي‌شود برنگ آبي و سفيد همراه بافيلتر است.

علاوه بر اينكه ماسكها بايستي قادر باشند ميزاني از آلودگي را وارد سيستم تنفسي ننمايند لازم است كه از جنس مرغوب و مناسب باشند تا ايجاد ناراحتي و حساسيتي در كاربر آن نيز ننمايند.

توليدكنندگان ماسكهاي تنفسي بايد ضمن ارائه توضيحات لازم از ميزان كارائي و زمان تعوييض فيلترها چگونگي كاربرد و نگهداري و محافظت از آنها را براي مصرف‌كننده نيز مشخص كرده باشند.

يكي از حوادث رايج و اختصاصي در جوشكاري و برش پرتاب اجسام خارجي و براده به اندامهاست كه در اين ميان ورود آنها به چشم كاربران در زماني كه از عينك و يا ماسك محافظتي مناسب استفاده نمي‌كنند به فراواني ديده شده‌است.

اشعه و محافظت از چشم‌ها

دركار جوشكاري عمليات حرارتي و برش با گاز اشعه‌هاي ماوراي بنفش و مادون قرمز توليد مي‌‌شود. ميزان نور محل جوشكاري منجر به اختلال در ديد شده، اشعه ماوراي بنفش بدنبال سوختگي در چشم، باعث درد چشمها مي‌شود و اشعه مادون قرمز مي‌تواند منجر به حالتي مرسوم به« برق‌زدگي» چشم گردد كه اگر چه ميزان و شدت آسيب اين اشعه‌ها در جوشكاري با گاز كمتر از جوشكاري در قوس الكتريكي است وليكن در مدت زمان طولاني و يا بدون استفاده از عينك و ماسك محافظ مي‌تواند منجر به ناراحتي و آسيب چشمها گردد.

براي پيشگيري از آسيب‌هاي ناشي از اشعه‌هاي حين جوشكاري و برش با گاز و پيشگيري از ورود براده و اجسام خارجي به چشمها لازم است كه فرد عينك مخصوص( با محافظت‌هاي طرفين) بگذارد و يا از ماسك محافظتي استفاده نمايد. اين عينكها برحسب  ميزان محافظتي آنها داراي شماره‌هاي 1 تا 7 هستند افراديكه مستقيماً  كار جوش و برش را انجام مي‌دهند لازم شماره 4 تا 7 و ديگر افراد كه بطور مستقيم در ارتباط هستند شماره‌ها 1 تا 4 را بر چشم خود بگذارند.

عينك محافظ چشمي براي امور جوشكاري و برش با گاز

توليدكنندگان عينكهاي محافظتي چشمها براي امور جوشكاري و برش با گاز لازم است كه ضمن ارائه توضيحاتي درخصوص مشخصات و چگونگي كاربرد آنها همچنين برروي دسته عينكها علامت    شركت شماره محافظتي و اندازه آنها را نيز حك كرده‌باشند.

علاوه بر رعايت نكات ايمني در حين كار و اقدامات تكنيكي و محافظتي لازم در جهت پيشگيري از بروز بيماريها و حوادث چشمي لازم است كه كليه افرادي كه با امور جوشكاري، گرمائي و برش گازي سروكار دارند بصورت موردي و حداكثر هر 3 سال يكبار چشمهاي آنها مورد معاينه پزشك قرار گيرد.

سروصدا و محافظت از گوشها

سروصدا عبارت است از امواج صوتي كه مي‌تواند در انسان ايجاد ناراحتي جسمي و روحي و كاهش تمركز و يا اختلال در شنوايي بنمايد. اثرات آن خستگي به شدت آن و مدت زماني است كه فرد در آن محيط در تماس مي‌باشد.

اختلال در شنوائي بيش از 15 درصد بيماريهاي شغلي را شامل مي‌شود كه اين اختلال عمدتاً بدنبال كار در محيط‌هاي پرسروصدا و عدم بكارگيري وسايل محافظت فردي مناسب و يا كمي آشنايي و سطح آموزشي افراد درگير با عامل سروصدا در محيط كار عواقب و چگونگي كنترل آن مي‌باشد .

اثرات تخريبي سروصدا در اكثر موارد تدريجي مي‌باشد و چه بسا كه فرد درگير خود متوجه اختلال ايجاد شده نشود. بنابراين لازم است كه ميزان صداي محيط‌كاري و ابزار توليدكننده سروصدا مورد ارزيابي قرارگيرد. و اقدامات پيشگيري كننده از بروز عوارض حاد و مزمن آن بعمل آيد.

اگر چه با سيستمهاي جديد ميزان توليد سروصدا در كارگاههاي ‌آهنگري كاهش چشمگير يافته است ولي هنوز هستند كارگاههائي كه ميزان سروصدا بيش اط 90 دسي‌بل دارند در اين موارد اولين اقدام تغيير و اصلاح شگردهاي تكنيكي و چگونگي چرخش كار است( تفكيك محيط كار پرسروصدا با محل كاري افرادي كه الزاماً نبايستي در آن محيط باشند) چنانچه هنوز ميزان سروصداي محيط كاري آزاردهنده و بالا است و نمي‌توان ميزان سروصداي محيط كاري را به زير 85 دسي‌بل رساند لازم است كه ضمن استفاده از محافظتهاي گوشي ساعت كار افراد درگير خطر را نيز كاهش داد.

وسايل محافظتي از گوش در محيط‌هاي پرسروصدا داراي انواع: داخل مجاري گوشي و كپسولي مي‌باشند.

علاوه بر رعايت نكات ايمني حين كار و اقدامات تكنيكي و محافظتي لازم در جهت پيشگيري از بروز كم‌شنوائي و اختلالات گوش لازم است كه كليه افرادي كه با امور جوشكاري گرمائي فلزات و برش گازي سروكار دارند بصورت موردي و حداكثر هر 3 سال يكبار گوشهاي آنها توسط پزشك متخصص گوش مورد معاينه قرار گيرد.

هدف از انجام معاينه گوش تشخيص زودهنگام اختلالات شنوائي و پيشگيري از پيشرفت اينگونه اختلالات در محيط‌هاي پرسروصدا است.

ديگر تجهيزات محافظتي

از آنجا كه افتادن و پرشدگي اجسام و ايجاد ضربه به سر دركارگاههاي جوشكاري گرمائي فلزات و برش از خطرات رايج مي‌باشد استفاده از كلاه‌هاي ايمني براي كليه افرادي كه در اين محيط‌ها اشتغال دارند امري است ضروري رعايت اين مهم براي آنهائي كه در امور ساختماني و  مونتاژ اشتغال دارند داراي اهميت بيشتري است.

دستها آسيب‌ترين ارگانها در كاربرد از آنهاست. آمار حوادث ناشي از كار در كارخانه‌هاي فولادسازي نشان داده‌است كه دستها نسبت به ديگر اندامها بيشتر در معرض آسيب‌پذيري و خطر مي‌باشند( 38 درصد) درجهت كاهش اين ميزان در كليه كساني كه در امور جوشكاري گرمائي فلزات و برش اشتغال دارند. لازم است كه ضمن رعايت نكات مهندسي عوامل انساني( ارگونومي كار) دستكشهاي محافظتي چرمي مناسب براي پيشگيري از بروز جراحت و سوختگي بدست نمايند.

لباس كار افرادي كه در امور جوشكاري گرمائي فلزات و برش اشتغال دارند بايستي ضمن راحتي بفوريت قابل اشتعال نيوده و آغشته به روغن و چربيها نباشد. داشتن پيش‌بند با جنس چرمي مناسب و بلند براي اين منظور ضروري است. توحه به اين مهم در پيشگيري از بروز آتش‌سوزيهاي حين كار در فضاهاي كاري تنگ از اهميت ويژه‌اي برخوردار است.

آموزشهاي خود مراقبتي در محافظت از پا بايستي بصورت مدون و دوره‌اي بود و كارفرمايان از اينكه كليه نيروهاي كاري آشنايي كامل به نكات محافظتي مربوطه دارند اطمينان حاصل نمايند.

عناوين آموزشي در محافظت از  پاها عبارتند از: اهميت مراقبت و محافظت از پاها، ميزان بروز حوادث و بيماريهاي ناشي از كار بر روي پاها، عوامل خطر احتمالي در محلهاي كاري، چگونگي مقابله با خطرات احتمالي انتخاب نوع كفش مناسب كار، و نكات ويژه براي بيماران مبتلا به ديابت اختلالات خوني و عصبي در مراقبت از پاها.

در امور جوشكاري گرمائي فلزات و برش، كم و بيش خطراتي چون: ورود اجسام نوك‌تيز، افتادن بار و وزنه برروي پاها و گيركردن در فضاهاه بين دستگاهها و تجهيزات وجود دارد. بنابراين پوشش كفشهاي ايمني براي اين افراد امري است ضروري. كفش ايمني توصيه شده براي اين منظور. با علامت اختصاصي P بوده داراي محافظ فلزي براي انگشتان پاست و تا ميزان 100 ژول فشار و ضربه مقاوم ميباشد.

همه ساله جراحت و آسيبهاي وارده بر پاها 15 تا 18 درصد حوادث كاري را شامل مي‌شود بنابراين توجه به كاهش تعداد آنها بايستي درسرلوحه كار مديران با اجراي دستورالعملها و تكنيكهاي كارگاهي قرار گيرد. يكي از وظايف مديران و كارفرمايان در اختيار قراردادن كفشهاي محافظتي و مناسب براي مشاغل مختلف براساس قوانين كاري است.

در محيط‌هاي كاري قبل از هر چيز لازم است كه شرايط ايجاد خطر براي پاها بررسي و تشخيص داده شود. سپس خطر را از محل برطرف نموده و چنانچه هنوز اين احتمال وجود دارد دستور استفاده از كفشهاي مناسب اجرا مي‌گردد و آنوقت افراد درگير به جهت اطمينان از رسيدن حفظ سلامت پاها در محيط كار مورد ارزيابي مجدد قرار مي‌گيرند.

در بررسي خطر احتمالي براي پاها اطلاعاتي از جمله نوع خطر، چگونگي و ميزان خطر، مدت زمانيكه خطر در محل وجود دارد و  چه كساني درگير احتمالي هستند جمع‌آوري مي‌شود.

خطرات احتمالي براي پاها در محيط‌هاي كاري عبارتند از انواعي چون: ورود اجسام نوك‌تيز و خارجي، افتادن وزنه و باري برروي آنها، گيركردن در فضاهاي بين دستگاهها و تجهيزات تغيير شكل در پاها به لحاظ استفاده نمودن از كفشهاي نامناسب از نظر اندازه و جنس. عفونت در پاها بدنبال رعايت ننمودن نكات بهداشتي و  شستشونكردن پاها بصورت روزانه و درد در عضلات و مفصل پاها بدنبال قرارگرفتن آنها در آب و رطوبت بمدت طولاني.

شاغلين مبتلا به بيماريهاي ديابت و اختلالات خوني و حسي عصبي بيش از ديگر افراد در محيط‌هاي كاري مستعد به جراحت و اختلالات ايجاد شده در پاها هستند. و ارائه آموزشهاي خود مراقبتي در اين افراد از اهيمت بيشتري برخوردار است.

در تصوير زير فرد شاغل در قسمت نظارت بر دستگاه برش‌كاري مجهز به وسايل و تجهيزات فردي كامل( گوشي محافظتي ، عينك محافظتي، لباس كار و پيش‌بند چرمي دستكش چرمي و كفش ايمني) نشان داده شده‌است:

محافظت درمقابل آتش‌‌سوزي و انفجار

از آنجا كه امور جوشكاري گرمائي فلزات و برش گازي با گازهاي قابل اشتعال و آتش سروكار دارد. احتمال آتش‌سوزي و احتراق و حتي انفجار در محل‌ كاري وجود دارد بدين جهت توجه به دستورالعملهاي كاري و رعايت نكات پيشگيري كننده در بروز اين حوادث از اهيمت ويژه‌اي برخوردار است.

جوشكاري با گاز در محيط‌هاي تنگ و بسته

منظور از محيط‌هاي كاري تنگ و بسته شرايط كاري است كه بميزان كافي جريان هماي طبيعي وجود ندارد و يا حجم هواي محيط كار كمتر از 100 مترمكعب مي‌باشد و يا ابعاد طول، عرض، ارتفاع، و قطر محل كاري كمتر از 2 متر است. اين محيط كاري مي‌تواند در داخل زير زمينها، كانال‌ها،منبعها و لوله‌ها، كشتي‌ها و يا در معادن باشد.

در اين شرايط ممكن است خطرات زير در انجام جوشكاري وجود داشته باشد:

• افزايش ميزان اكسيژن هوا درمحيط كار
• افزايش ميزان گازهاي آتش‌زا از جمله گاز استيلن در محيط كار
• افزايش گان‌ها و دودهاي مضر براي سلامتي از جمله گاز نيتروژن و گازهاي متصاعدشده ديگر از فلزات ضمن انجام عمليات حرارتي
• كاهش ميزان اكسيژن هوا براي انجام تنفس در محيط كار

زمانيكه جوشكار براي خنك‌كردن. پاك‌نمودن آلوده‌گيهاي لباس خود و با تهويه بهتر از گاز اكسيژن استفاده مي‌كند. ايجاد سوختگي و انفجار بوفور ديده شده‌است.

ميزان حجم اكسيژن هوا حدود 21 درصد است و اين گاز مقداري از هوا سنگين‌تر بوده و زماني كه اين ميزان بدلايل مختلف افزايش يابد احتمال آتش‌سوزي و يا احتراق( خصوصاً در سطوح پائيني ) افزايش مي‌يابد.

چنانچه كاز استيلن و يا گازهاي قابل اشتعال ديگر مورد استفاده در جوشكاري به دلايلي از جمله پارگي و نقص شلنگها و ارتباطات مورد استفاده( از منبع تا مشعل) به هواي محيط كار نشت نمايد. زمينه ايجاد حريق و انفجار ايجاد مي‌شود اين شرايط خطر در محل‌هاي كاري تنگ و بسته به كرات ديده شده‌است.

بهترين شرايط براي پيشگيري از ايجاد حريق و انفجار در جوشكاري گرمائي فلزا و برش گازي نصب و بهره‌گيري از سيستم تهويه مناسب( خارج‌سازي هواي محيط كار و ورود هواي تازه بمحل) است. سيستم‌هاي تهويه نصب شده در اين محلها بايستي از نظر قدرت كارآئي متناسب بوده و در عين حال ايجاد جرقه در محل را ننمايند زيرا كه در شرايطي كه اكسيژن زياد و گازهاي قابل اشتعال در محل وجود ندارد فقط كافي است كه جرقه‌اي براي ايجاد آتش‌سوزي و انفجار ايجاد شود.

يكي از نكات آموزشي دوره‌اي كه براي افرادي كه با گازهاي قابل اشتعال سروكار دارند چگونگي پيشگيري از ايجاد حريق و انفجار است بررسي علت بروز اينگونه حوادث نشان داده‌است كه تماماً تجربه شده‌اند و فقط كافي است كه از تجارب مستندشده استفاده علمي و كاربردي بعمل آيد.

چنانچه از نظر تكنيكي امكان نصب سيستمهاي تهويه مناسب درمحلهاي كاري تنگ و بسته امكان‌پذير نيست لازم است كليه افراد درگير خطر در اين مكانها از ماسك‌ها و سيلندرهاي حاوي هواي فشرده استفاده نمايند( استفاده از سيلندرهاي حاوي اكسيژن فشرده مجاز نمي‌باشد) اين سيلندرها بايستي متناسب با نوع كاربرد بوده و داراي حجمي كافي براي ميزان مصرف احتمالي باشند.

لباس كار افراد شاغل در محيط‌هاي كاري تنگ و بسته بايستي در مقابل آتش مقاوم بوده( از الياف نسوز و كتاني) و آلوده به مواد روغني و گريس نباشد.

كليه سيلندرهاي حاوي اكيسژن و استيلن و يا گازهاي قابل اشتعال ديگر در خارج از محل كاري و بيرون از فضاهاي تنگ و بسته قرار داده شوند.

زمانيكه براي مدت طولاني( بيش از يكساعت) عمليات جوشكاري در محل‌هاي تنگ و بسته انجام نمي‌شود لازم است كه شلنگ‌ گازها مشعلها و ديگر متعلقات از محل كاري بخارج انتقال داده شوند و يا ارتباط آن با منبع تغذيه‌كننده قطع گردد.

انجام جوشكاري عمليات حرارتي فلزات و برش درداخل منبع و چاهها از مشاغل سخت و پرخطر  محسوب مي‌شود. افرادي كه در اين مشاغل اشتغال دارند ضمن داشتن سلامتي كامل و مناسب‌بودن براي اين مشاغل لازم است كه آموزشهاي لازم را ديده باشند.

كار در معادن چاهها و منبع‌ها و كانالها بايستي حداقل توسط دو نفر انجام پذيرد و اگر انجام كار از نظر فني و مكاني براي دو نفر امكان‌‌پذير نبود كارفرما موظف است يك سيستم ارتباطي مناسب در محل نصب نمايد تا ضمن كنترل وضعيت سلامت و شرايط ايمن كار در زمانيكه فرد نياز به كمك دارد و يا شرايط اورژانسي برايش پيش آمد بفوريت مطلع و اقدام مقتضي بعمل آورد. اين سيستم مي‌تواند با استفاده از مدار بسته الكترونيكي همراه با صفحه نمايش، تلفن‌هاي همراه، و يا بصورت ساده با استفاده از طناب باشد. بهر صورت لازم است كه فرد و كارفرما( ناظر) چگونگي كارآئي سيستم موجود را بشناسد و علائم و نشانه‌هاي مربوطه بطور كامل قابل فهم و درك طرفين باشد.

يكي از شگردهاي برقراري ارتباط بين فرد شاغل در محل و ناظر يا كنترل‌كننده ايمني كار علامت‌دادن با كشيدن طنابي است كه در بين طرفين قرار دارد معنا و مفاهيم اين علائم به شرح زير است:

يك كشش- ايست و توقف انجام كار

دو كشش- بسمت خارج و يا بالا هدايت‌كردن

سه كشش- بسمت داخل و يا پائين هدايت‌كردن

چهار كشش- انجام كار بصورت آهسته و ملايم

معنا و مفهوم اين علائم و نشانه‌ها مي‌تواند برحسب توافق و تفهيم كامل طرفين ارتباطي كمي متفاوت باشد.

خطرات آتش‌سوزي

خطرات آتش‌سوزي در امور جوشكاري برش و گرمائي فلزات در زمانيكه نقص و اشكال در سيستم كاري وجود دارد وشرايط كاري ايمن مهيا نشده‌است. فراواني ديده شده‌است از آ‌نجا كه اين خطرات علاوه بر خسارات مادي، عوارض انساني چشمگيري را بدنبال دارد جاي دارد مسئولين انجام اين امور و كارفرمايان توجه ويژه در پيشگيري از بروز آن مبذول دارند. حجم خسارت ناشي از آتش‌سوزي بستگي به شرايط محل كار، منابع قابل اشتعال در محل فاصله محل‌كاري تا منابع اشتعال و شرايط افراد درگير خطر دارد. ايجاد آتش در اين امور عمدتاً بدنبال پرتاپ و تماس جرقه و اجسام داغ به اطراف است.

بررسي كنترل و ايجاد شرايط كاري ايمن اولين قدم در پيشگيري از بروز حوادث آتش‌سوزي است براي اين منظور لازم است فضاي كاري اين امور را تا حد امكان محدود و ايمن نمود در ايمن‌سازي محيط اطراف لازم است كه ميزان تأثيرپذيري جرقه‌ها براده‌ها و اجسام گداخته و داغ پرتاب شده از محل كاري به اطراف را شناخت.

مناطق خطر آتش‌سوزي و انفجار در مشاغلي كه احتمال پرتاپ  اجسام گداخته وجود دارد :

اين نكته حائز اهميت است كه ايجاد حريق الزاماً حين كار نيست بلكه ممكن است بعد از اتمام كار و واردشدن جسم گداخته به منبع قابل اشتعال بوجود آيد. بنابراين لازم است كه بعد از پايان كار مناطق احتمالي خطر از  نقطه نظر ايجاد آتش‌سوزي و انفجار نيز مورد بررسي و كنترل قرار داده‌شود.

قبل از ايجاد حريق و انفجار در محل كاري لازم است كه مراحل زير را مد نظر داشت و با دقت انجام پذيرد:

1- كليه افرادي كه در امور جوشكاري گرمائي فلزات و برش اشتغال دارند لازم است كه قبل از شروع كار و بصورت دوره‌اي( حداكثر سالي يكبار) كلاسهاي آموزشي مربوطه را با موفقيت گذرانده باشند. سرفصل دروس اين كلاسها عبارتند از:

چگونگي پيشگيري از ايجاد حريق و انفجار. شگردهاي مختلف اطفاء حريق چگونگي ارتباط سريع با مراكز آتش‌نشاني و امداد پزشكي و چگونگي ارائه خدمات كمكهاي اوليه

اجراي اين كلاسهاي از وظايف كارفرما بوده و مدرسين بايد از نظر توان و تجارب آموزشي مورد تأئيد سازمان كاري باشند.

2-   خارج‌سازي كليه موادي كه بفوريت قابل اشتعال مي‌شوند و منابع قابل انفجار ازمحل كاري به فاصله مكاني ايمن

3- در دسترس قرارداشتن پارچه‌هاي مقاوم در مقابل آتش براي قراردادن بروي اجسام كه در اطراف محل كاري هنوز به بيرون از محل خطر انتقال داده نشده‌اند و يا آتش گرفته‌اند تا بدين طريق توسعه آتش مهار گردد.

4- كليه منافذ و مسيرهائي كه احتمال انتقال و توسعه آتش به اطراف وجود دارد با مواد مقاوم در مقابل آتش مسدود گردد.

5- در محل كاري وسايل و تجهيزات مناسب اطفاي حريق قرارداده شود و چنانچه در محل سيتسم اطفاي حريق الكترونيكي وجود دارد لازم است كه افراد شاغل در آن محل آشنايي كامل با چگونگي كاربرد آنها داشته باشد.

6- بعد از آتش‌سوزي و مهار كامل آن لازم است كه با دقت محل‌هاي احتمالي خطر مورد كنترل مجدد قرارداده شود و از اطفاي كامل حريق اطمينان حاصل شود.و

7- بديهي است كه استعمال دخانيات و ايجاد هرگونه شعله آتش در محلي كه گاز استيلن اكسيژن و ديگر گازها قابل اشتعال وجود دارد اكيداً ممنوع است.

چنانچه در حين كار با استيلن و گازهاي قابل اشتعال ديگر آتش‌سوزي رخ داد لازم است شير مانومتر كپسول گاز بفوريت بسته شود و سپس علل ايجاد حريق مورد كارشناسي دقيق قرار اده و مرتفع گردند.

چنانچه سيلندرهاي حاوي استيلن و ديگر گازهاي قابل اشتعال بدليلي گرم و داغ شده‌اند اجازه استفاده از آنها نمي‌باشد كپسولهاي داغ را بايد به آرامي( بدون اصطكاك و ايجاد ضربه) به محل خنك انتقال داد و با آب سرد آنها را خنك نمود.

جوشكاري عمليات حرارتي و برش برروي منبع‌ها

قبل از انجام هرگونه عمليات حرارتي برروي منبع‌ها لوله‌ها و كانالهاي(حتي خالي) لازم است كه انجام اين كار از نقطه نظر احتمال انفجار آتش‌سوزي و آسيبهاي احتمالي ديگر توسط افراد خبره مورد بررسي كارشناسي قرار داده شود.

• خطرات احتمالي در انجام عمليات گرمائي برروي منبعها مي‌تواند حوادث احتمالي زير را در پي داشته باشد.
• ايجاد انفجار در پي افزايش فشار گاز در داخل منبع
• ايجاد انفجار در پي تجمع گازهاي قابل اتشعال در داخل منبع
• پرت‌شدگي و ايجاد جراحتهاي بدني در پس مناسب نبودن شرايط كار
• ايجاد سوختگي در اندامها بدنبال استفاده ننمودن ابزار و تجهيزات مناسب ايمني فردي
• مسموميت گازي و كاهش ميزان آب و الكترولايت‌هاي بدن بدنبال كار در شرايط گرمائي و مصرف ننمودن مايعات بميزان كافي

بررسي‌هاي آماري نشان داده‌است كه بيشترين وضعيتهاي انفجاري در حين كار عمليات گرمائي برروي منبع‌هاست

نكات ايمني در انجام عمليات حرارتي برروي منبعها

• افرادي كه مسئوليت انجام عملياتي حرارتي برروي منبع‌ها را دارند لازم است  دوره‌هاي اختصاصي انجام كار را گذرانده و تجارب لازم براي اين امور را داشته باشند و با دستورالعلمهاي ايمني كار و خطرات احتمالي آشنا بوده و آنها را جهت حفظ سلامتي خود و ديگران بكار گيرند.
• محل انجام كار طوري آماده شود كه ضمن راحتي و سهولت در كار امكان پرت‌شدگي و ايجاد جرأت ننمايد.
• محتويات داخل منبع مورد بررسي دقيق قرار گيرد چناچه حاوي مواد قابل اشتعال سمي، سوزاننده، محرك،سرطان‌زا ، و قابل انفجار مي‌باشد محتوي منبع را بطور كامل تخليه و شستشو نموده و آنرا با آب تا نزديكي محل گره‌اش پر كنند.

در اشكال زير چگونگي پرنمودن دو منبع بوسيله آب نشان داده شده‌است.

محل جوشكاري

• چنانچه از نظر تكنيكي امكان پرنمودن منبع امكان‌پذير نباشد لازم است كه آنرا بطريق مناسب از بخار آب و يا گازهاي خفه‌كننده( ازت و دي‌اكسيد كربن) پرنمود. از آنجا كه گاز ازت سبكتر از هوا مي‌باشد. زماني از آن استفاده شود كه مدخل ورودي گاز در زير منبع قرار دارد و چون گاز دي‌اكسيد كربن سنگين‌تر از هوا است زماني از آن استفاده شود كه مدخل ورودي گاز در قسمت بالائي منبع قرار گرفته است.
• مجاز به استفاده از منبع‌هاي حاوي مواد قابل اشتعال و سمي بعنوان زيرپائي و ابزار كار ديگر نمي‌باشد.
• رعايت كامل و دقيق كليه نكاتي ديگر كه در انجام كار ايمن جوشكاري گرمائي فلزات و برش گازي بايد مراعات گردد.

گرمازدگي

يكي از عوارض ناشي از كار ممتد  در شرايط كاري نامتناسب جوشكاري عمليات حرارتي و پرش، گرمازدگي مي‌باشد. كار در هواي گرم و شرايط محيط بدون تهويه مناسب مي‌تواند گرمازدگي را در پي داشته‌باشد. علائم و نشانه‌هاي شايع در اين حالت عبارتند از

-         افزايش تعريق( در ساعات اوليه)

-         افزايش تعداد ضربانات قلبي و ريوي( در ساعات اوليه)

-         احساس تشنگي و عطش فراوان

-         برافروختگي چهره و  گشادشدن عروق سطحي

-         عصبانيت و زودرنجي و كاهش تمركز لازم

 در مراحل پيشرفته كاهش تحمل فرد افزايش درجه حرارت و ساعات كاري، مي‌تواند علائم بيهوشي و حتي مرگ بروز نمايد.

 بروز علائم گرمازدگي بيشتر بدنبال كاهش حجم مايعات و املاح بدن فرد مي‌باشد.

اقدامات پيشگيري‌كننده از بروز گرمازدگي

-         بهبود شرايط كاري و ايجاد يك سيستم تهويه مناسب در محل كار

-         كاهش زمان كاري

-         چرخش نوع و برنامه كار

-         افزايش مصرف مايعات خنك

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: